Αναλυτικά
Ο Νομός Λασιθίου καταλαμβάνει το ανατολικότερο τμήμα του νησιού και διαιρείται σε 8 Δήμους: Αγίου Νικολάου, Ιεράπετρας, Σητείας, Νεάπολης, Οροπεδίου Λασιθίου, Μακρύ Γιαλού, Λεύκης και Ιτάνου. Τρία πελάγη τον αγκαλιάζουν: το Κρητικό από βορρά, το Λιβυκό από νότο, και το Καρπάθιο από την ανατολή ενώ από τη δύση η οροσειρά της Δίκτης, δεσπόζει επιβλητικά, απλώνοντας τις κατάφυτες πλαγιές της μέχρι χαμηλά στους κάμπους του Μιραμπέλλου και της Ιεράπετρας σε μια γραφική αντίθεση. Η μορφολογία του εδάφους σ’ όλη την έκταση του Νομού, με το διαρκώς εναλλασσόμενο, σε έντονες αντιθέσεις, τοπίο, με τις απαράμιλλες φυσικές καλλονές του, εντυπωσιάζει από την πρώτη στιγμή τον επισκέπτη. Τις ίδιες αντιθέσεις παρουσιάζουν και οι ακτές του. Το κλίμα ήπιο και γλυκό, καθαρά μεσογειακό, χωρίς απότομες εποχιακές μεταπτώσεις, θεωρείται από τα πιο υγιεινά και πιο ευχάριστα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Το πράσινο οργιάζει κυριολεκτικά σε κάμπους και βουνοπλαγιές χάρη στους απέραντους ελαιώνες του και την άγρια θαμνώδη βλάστηση. Οι ευνοϊκές κλιματολογικές συνθήκες εξασφαλίζουν στο νομό αυτάρκεια σε γεωργοκτηνοτροφικά προιόντα και κηπευτικά, εκλεκτά, κατά κοινή ομολογία σε ποιότητα και γεύση. Από ορισμένες μάλιστα περιοχές (Ιεράπετρα, Σητεία, Σίσι, Μιραμπέλλο κ.α.) γίνεται συστηματική εξαγωγή πρώιμων κηπευτικών, όχι μόνο προς την Ηπειρωτική Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Αλλα εξαγώμενα προιόντα είναι το λάδι, τα αμύγδαλα, τα χαρούπια και κυρίως η εκλεκτή σταφίδα και το κρασί που παράγεται κατ’ εξοχήν στην Επαρχία Σητείας. Το ανατολικότερο διαμέρισμα του νησιού έχει μια πλούσια πνευματική παράδοση, που συνεχίζεται επάξια από γενιά σε γενιά μέχρι και των ημερών μας. Κανένας άλλος νομός της Κρήτης δεν παρουσιάζει τόση ιδιομορφία όσο ο Νομός Λασιθίου. Βασικός παράγοντας της ιδιομορφίας αυτής είναι ο συνδιασμός των φυσικών καλλονών με ιστορικά και αρχαιολογικά ενδιαφέροντα. Περιοχές όπως το Βάι είναι μοναδικές στην Ελλάδα. Οροπέδια όπως εκείνο του Λασιθίου, επίσης. Από αρχαιολογικής άποψης, ο νομός είναι κατάσπαρτος με ερείπια αρχαίων πόλεων, συνοικισμών και κτιρίων, όπως το ανάκτορο της Ζάκρου, η πολιτεία των Γουρνιών, της Λατούς, της Βασιλικής κ.λ.π Αλλά και από ιστορικής άποψης ο νομός Λασιθίου παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Οχι μόνο επειδή υπήρξε το καταφύγιο των Ετεοκρητών και επειδή η Ιτανος έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία των ελληνιστικών χρόνων αλλά και επειδή υπήρξε και το θέατρο αιματηρών συγκρούσεων επί Τουρκοκρατίας. Ο επισκέπτης του Νομού μπορεί άνετα να κινηθεί με βάση κάθε μία από τις κωμοπόλεις του Νομού και να περιηγηθεί άνετα στη γύρω περιοχή. Φυσικά η πρωτεύουσα του Νομού Λασιθίου ο γραφικός Αγιος Νικόλαος, αποτελεί το κέντρο πολλών αφετηριών για διαδρομές με τα λεωφορεία της συγκοινωνίας. Αλλά ο επισκέπτης που θα έχει περισσότερο χρόνο στη διάθεση του και θα ήθελε να γνωρίσει καλά το νομό, θα κινηθεί προς διάφορες κατευθύνσεις, με βάση τον Αγιο Νικόλαο, την Νεάπολη, την Ιεράπετρα και τη Σητεία.
Περιήγηση στο Νομό
Οι ομορφιές της Ελούντας
Η ιστορία της Ελούντας είναι ένα γνήσιο success story. Εργάτες σε αλυκές και ακονιές (λατομεία ακονόπετρας) ήταν παλιά οι Ελουντιανοί. Κατά τον Μεσοπόλεμο ξεκίνησε δειλά ένα είδος τουρισμού, λόγω της βρετανικής αεροπορικής εταιρείας Imperial που χρησιμοποίησε τον κόλπο της Ελούντας ως ενδιάμεσο σταθμό προς τις Ινδίες. Λίγο μετά τον πόλεμο δημιουργήθηκε το κατάλυμα Νέα Ελούντα (ή Μέγαρο), όπου διέμεινε η Βρετανίδα συγγραφέας Mary Stewart και έγραψε το βιβλίο «Φεγγαρογνέματα». Το 1963 ο Γουόλτ Ντίσνεϊ γύρισε στην Ελούντα την ταινία «Στα κρόσσια του φεγγαριού», που στηρίχθηκε στο βιβλίο της Stewart. Στις δεκαετίες ’60 και ’70 ανεγέρθηκε το πολυτελές ξενοδοχείο Elounda Beach και από τότε η Ελούντα πήρε τον δρόμο της κορυφής. Σήμερα, η περιοχή είναι γεμάτη από ξενοδοχεία και κόσμο, αλλά θα ήταν κρίμα να αφήσετε αυτή την εικόνα να σας παραπλανήσει. Διασχίστε την Κάτω Ελούντα και κατευθυνθείτε προς την Επάνω, έναν πανέμορφο οικισμό με παραδοσιακό χρώμα, που ζει στους δικούς του ράθυμους ρυθμούς και δεν έχει καμία σχέση με τον κοσμοπολιτισμό των resorts. Αξίζει, επίσης, μια βόλτα στον οικισμό Μαυρικιανό αλλά και στις αλυκές.
Απόβαση στη Σπιναλόγκα
«Σήμερα ο βράχος της Σπιναλόγκας δεν είναι πια ένα στρατιωτικό φρούριο, όπως υπήρξε στην ένδοξη εποχή του, αλλά ούτε ένα ταπεινό τουρκικό χωριό, όπως ήταν πριν από μόλις λίγα χρόνια. Η Κρητική Κυβέρνηση, για την αμφιλεγόμενη εξυπηρέτηση υγειονομικών σκοπών και με αδιαφορία για την ιστορική μνήμη, τη μετέτρεψε σε λεπροκομείο», έγραφε ο Ιταλός αρχαιολόγος Giuseppe Gerola το 1906. Η μετατροπή του μικρού νησιού σε λεπροκομείο –που εξόργισε τον Ιταλό ερευνητή ο οποίος είχε επισκεφτεί την Κρήτη για να μελετήσει τα ενετικά μνημεία της– στιγμάτισε τη Σπιναλόγκα. Πλέον είναι ο τόπος που έχει ταυτιστεί με την κοινότητα των χανσενικών όσο κανένας άλλος στην Ελλάδα. Επισκεφτείτε τον για να γνωρίσετε την πολυτάραχη ιστορία του δεύτερου σε επισκεψιμότητα μνημείου της Κρήτης μετά την Κνωσό.
Επίσκεψη στο σπήλαιο του Δία
Δύο είναι τα σπήλαια της Κρήτης που «ερίζουν» για το ποιο υπήρξε ο τόπος ανατροφής του Δία, το Ιδαίο Άντρο στον Ψηλορείτη και το Δικταίο Άντρο (ή σπήλαιο του Ψυχρού) στην οροσειρά της Δίκτης, στο Οροπέδιο Λασιθίου. Ο μύθος θέλει τη Ρέα να κατέφυγε στο Δικταίο για να γεννήσει τον Δία, τον οποίο ανέθρεψε η κατσίκα Αμάλθεια μαζί με τους Κουρήτες (γηγενείς κατοίκους της Κρήτης), που φύλαγαν τη σπηλιά και χόρευαν χτυπώντας τα πόδια τους για να καλύψουν το κλάμα του μωρού. Το Δικταίο ήταν για πολλές εκατονταετίες (περίπου από το 1800 π.Χ. μέχρι τον 7ο αι. π.Χ.) λατρευτικό κέντρο της Κρήτης στο οποίο έρχονταν πιστοί για να προσκυνήσουν. Στις μέρες μας, τα πράγματα δεν είναι πολύ διαφορετικά: το Δικταίο είναι τόσο διάσημο ώστε αποτελεί από μόνο του λόγο για να ανηφορίσουν πούλμαν φορτωμένα με επισκέπτες στο –κατά τα άλλα ήπιο από άποψη τουρισμού– Οροπέδιο Λασιθίου. Πέρα από τις μυθολογικές προεκτάσεις, το Δικταίο Άντρο είναι και ένα εντυπωσιακό σπήλαιο με σταλακτίτες και σταλαγμίτες.
Τα μουσεία του Οροπεδίου
Ένας ακόμα λόγος για να επισκεφτείτε το Οροπέδιο Λασιθίου είναι το σύμπλεγμα τεσσάρων μικρών μουσείων που βρίσκεται στο χωριό Άγιος Γεώργιος. Φτιαγμένα με πολύ μεράκι, τα μουσεία του Αγίου Γεωργίου χωρίζονται σε θεματικές: Κρητικό παραδοσιακό σπίτι (με στάβλο, κελάρι και κυρίως δωμάτιο, το λεγόμενο πόρτεγο), Νεοκλασικό σπίτι των αρχών του 20ού αι. (με σκρίνια, υφαντά και ξύλινα έπιπλα), Ενθυμήματα Ελευθερίου Βενιζέλου (με ιδιόχειρες επιστολές και προσωπικά αντικείμενα του πολιτικού) και Εκκλησιαστικά εκθέματα (με ξυλόγλυπτα έργα της Σχολής των Νιταδώρων του χωριού Μέσα Λασίθι). Δίπλα στους εκθεσιακούς χώρους λειτουργεί αναψυκτήριο, όπου μπορείτε να πιείτε έναν χαλαρό καφέ μετά την περιήγησή σας.
Κρουαζιέρα στη Χρυσή
Γύρω στα 8 ναυτικά μίλια νότια της Ιεράπετρας βρίσκεται η Χρυσή (ή Γαϊδουρονήσι), ένα εξωτικό νησάκι του Λιβυκού πελάγους που φημίζεται για την παραλία Μπελεγρίνα, στο βόρειο κομμάτι, με τα τιρκουάζ νερά και τη χρυσή άμμο. Λόγω της παρθένας ομορφιάς του, τα τελευταία χρόνια ο τουρισμός έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Το οικοσύστημα του νησιού, που ανήκει στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, περιλαμβάνει αμμοθίνες με κέδρους και είναι πολύ ευαίσθητο, γι’ αυτό επιβάλλεται φεύγοντας να αφήσετε το μέρος όπως ακριβώς το βρήκατε.
Οι θησαυροί της Σητείας
Από τη μία, είναι απομακρυσμένη από τα μεγάλα αστικά κέντρα του νησιού (συνδέεται με τον Άγιο Νικόλαο μέσω του πεπαλαιωμένου βόρειου άξονα της Κρήτης, σε μια μάλλον κουραστική διαδρομή 70 χλμ. που διαρκεί σχεδόν μιάμιση ώρα). Από την άλλη, έχει λιμάνι και αεροδρόμιο που της προσφέρουν μια πρωτόγνωρη –για τα δεδομένα του μεγέθους της– αυτονομία στον τομέα των μετακινήσεων. Αυτά τα ετερόκλητα χαρακτηριστικά κάνουν τη Σητεία μοναδική, όχι ιδιαίτερα τουριστική, αλλά με τον δικό της ιδιότυπο κοσμοπολιτισμό, την περαντζάδα στην παραλία όπου ποδηλατούν πιτσιρίκια, τους φοίνικες και τα ρακάδικα της Ελευθερίου Βενιζέλου, όπου κάθεσαι και ξεχνάς να σηκωθείς. Μακράν το πιο όμορφο αξιοθέατο είναι το φρούριο Καζάρμα (από το Casa di Arma), πάλαι ποτέ διοικητήριο ή στρατώνας της μεσαιωνικής Σητείας. Αξιόλογο είναι και το Αρχαιολογικό Μουσείο, με το εντυπωσιακό αγαλματίδιο ανδρικής μορφής από δόντι ιπποπόταμου (Κούρος του Παλαικάστρου, της Ύστερης Εποχής του Χαλκού). Ρίξτε μια ματιά και στο πρόγραμμα των εκδηλώσεων Κορνάρεια 2017, που αντλούν την ονομασία τους από τον ποιητή του «Ερωτόκριτου» Βιτσέντζο Κορνάρο, ο οποίος γεννήθηκε εδώ.
Στα ταβερνάκια του Μόχλου
Περίπου στα μέσα της διαδρομής από τον Άγιο Νικόλαο προς τη Σητεία βρίσκεται ο (ή το) Μόχλος, ένα μικρό παραθαλάσσιο χωριό. Αν θέλετε να χωρίσετε στα δύο τη διαδρομή προς το ανατολικό κομμάτι του Λασιθίου, κάντε μια παράκαμψη και κατηφορίστε έως τον οικισμό του Μόχλου για φαγητό σε κάποιο από τα ταβερνάκια του. Απέναντι θα δείτε τη νησίδα του Αγίου Νικολάου (που οι Ενετοί ονόμαζαν «Scoglio de Muflo» και επί το λαϊκότερον λέγεται «Ψύλλος»), στην οποία είχε αναπτυχθεί μινωικός οικισμός.
Μπάνιο στο φοινικόδασος
Επίσκεψη στο Λασίθι χωρίς μια βόλτα μέχρι το Βάι δεν νοείται. Οπλιστείτε με υπομονή μέχρι να φτάσετε στο ανατολικό άκρο της Κρήτης όπου βρίσκεται το περίφημο δάσος με τους λεγόμενους φοίνικες του Θεόφραστου (Phoenix theophrastii ή κρητική χουρμαδιά). Μπροστά από το φοινικόδασος απλώνεται οργανωμένη παραλία, ενώ, αν είστε τυχεροί, στον δρόμο για την ακτή μπορεί να πετύχετε πωλητές που εμπορεύονται μικροσκοπικές ντόπιες μπανάνες.
Για windsurf στον Κουρεμένο
Κι αφού φτάσατε μέχρι το Βάι, προχωρήστε λίγο ακόμα, γύρω στα 7 χλμ. προς τα νότια, για να προσεγγίσετε την παραλία Κουρεμένος. Σε αντίθεση με την πολυκοσμία του φοινικοδάσους, εδώ τα πράγματα είναι κάπως πιο χαλαρά. Ο Κουρεμένος έχει μεγάλο μήκος και καλούς ανέμους και είναι ιδανική παραλία για τους λάτρεις της ιστιοσανίδας.
Στη μινωική Ζάκρο
Διοικητικό αλλά και εμπορικό κέντρο, το μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου χτίστηκε το 1900 π.Χ., ισοπεδώθηκε (ίσως από σεισμό), ξαναχτίστηκε γύρω στο 1600 π.Χ., για να καταστραφεί και πάλι το 1450 π.Χ., όπως και άλλα μέρη της μινωικής Κρήτης. Η έκτασή του, μαζί με τα παραρτήματα, είναι πάνω από οκτώ στρέμματα. Έμεινε ασύλητο στο πέρασμα του χρόνου, ενώ είναι το μοναδικό μινωικό ανάκτορο του οποίου η βασική ανασκαφή έγινε από Έλληνα –σε αντίθεση με την Κνωσό, τη Φαιστό και τα Μάλια–, τον τότε έφορο Αρχαιοτήτων Κρήτης Νικόλαο Πλάτων (οι εργασίες ξεκίνησαν στις αρχές της δεκαετίας του ’60). Κάντε οπωσδήποτε μια στάση στο αρχαιολογικό έμβλημα της ανατολικής Κρήτης.
Παραλίες
Υπάρχουν πολλές όμορφες παραλίες στο Λασίθι της Κρήτης. Οι παραλίες της Κρήτης εξάλλου έχουν να προσφέρουν κάτι για όλους. Εδώ θα δούμε κάποιες από τις ομορφότερες και τις πιο δημοφιλείς! Είτε ψάχνετε για μια παραλία στην άκρη του βράχου είτε για έναν απομονωμένο όρμο, είτε για μια κοσμοπολίτικη αμμουδιά, σίγουρα θα υπάρχει στο Λασίθι μια παραλία που να ταιριάζει στις ανάγκες σας. Με τόσες πολλές διαφορετικές επιλογές το Λασίθι προσφέρεται για όλους που θέλουν να απολαύσουν μια μέρα στη θάλασσα.
Βούλισμα
Το Βούλισμα βρίσκεται στον οικισμό Ίστρο της Κοινότητας του Καλού Χωριού μόλις 12 χλμ ανατολικά του Αγίου Νικολάου και 22 χλμ βόρεια της Ιεράπετρας, και είναι η διασημότερη παραλία της περιοχής (οι άλλες είναι, το Καραβοστάσι και ο Άγιος Παντελεήμονας). Το Ίστρο είναι χτισμένο σε εύφορη κοιλάδα με ελαιώνες που διαρρέει ο Καλός Ποταμός κι έχει αναπτυχθεί ήπια τουριστικά. Μεγαλύτερο πλεονέκτημά του είναι οι όμορφες ακρογιαλιές που βρίσκονται στους τρεις συνεχόμενους κόλπους του και η εύκολη πρόσβαση μέσω του βόρειου οδικού άξονα της Κρήτης. Το Βούλισμα βρίσκεται στο δεύτερο κατά σειρά κόλπο του Ίστρου και είναι γνωστό επίσης κι ως Χρυσή Άμμος. Πρόκειται για μια από τις ομορφότερες παραλίες όχι μόνο της περιοχής αλλά όλης της Κρήτης, κι αν δεν έχετε πάει αλλά κάτι σας θυμίζει… λογικά θα την έχετε δει σε κάποιο καρτ ποστάλ! Έχει λευκή, υπέροχη αμμουδιά και νερά με εξωτικό γαλάζιο χρώμα, ενώ είναι και οργανωμένη. Πάνω από το Βούλισμα υψώνεται ο απόκρημνος λόφος Βρόκαστρο που βρίσκονται ερείπια Μινωικής πόλης.
Αλμυρός
Ο Αλμυρός 2,5 χλμ περίπου νότια του Αγίου Νικολάου είναι η πιο δημοφιλής παραλία της πόλης, η οποία σχηματίζεται στην έξοδο του Αλμυρού ποταμού, ο οποίος εκβάλει στο νότιο άκρο της παραλίας και δημιουργεί σπουδαίο υδροβιότοπο με μεγάλη παροχή υφάλμυρου νερού. Η παραλία είναι αρκετά μεγάλη σε μήκος και πολύ καλά οργανωμένη, με beach bars ενώ υπάρχει και η δυνατότητα για θαλάσσια σπορ. Έχει αμμουδιά ενώ τα νερά είναι πολύ ρηχά και κρύα λόγω του ποταμού και των υποθαλάσσιων πηγών. Στη νότια πλευρά της παραλίας υπάρχουν ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια και έχουν τοποθετηθεί πεζογέφυρες για τη διάσχιση του ποταμού. Αν ψάχνετε για απομόνωση… λίγο νοτιότερα του Αλμυρού, και σχεδόν πάνω στο δρόμο προς την Αμμουδάρα, υπάρχει μια μικροσκοπική παραλία, άγνωστη στον περισσότερο κόσμο. Η αμμουδερή παραλία δεν είναι καθόλου οργανωμένη και τα νερά κι εδώ είναι παγωμένα, καθώς ο υδροβιότοπος βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση. Παρά τη γειτνίαση με το δρόμο, δε φαίνεται, λόγω της πυκνής βλάστησης από σκίνους. Επίσης, σε πολύ κοντινή απόσταση από τον Άγιο Νικόλαο (μόλις 1,3 χλμ.), που μπορείτε να πάτε με τα πόδια, θα συναντήσετε μια κοσμοπολίτικη, σούπερ οργανωμένη παραλία με όλες τις ανέσεις, το όμορφο Αμμούδι. Σίγουρα αξίζει μια επίσκεψη αν βρεθείτε στην περιοχή.
Αμμουδάρα
Μόλις 1,6 χιλιόμετρο νοτιότερα από την παραλία του Αλμυρού, βρίσκεται η παραλία Αμμουδάρα η οποία ανήκει στον ομώνυμο οικισμό, 6 χλμ ανατολικά του Αγίου Νικολάου, στον παλιό δρόμο που συνέδεε τον Άγιο Νικόλαο με τη Σητεία και την Ιεράπετρα. Η όμορφη παραλία βρίσκεται μπροστά στον οικισμό. Είναι αμμώδης με καταγάλανα νερά, ενώ χαρακτηριστικό της, είναι οι ψηλοί σκίνοι δίπλα στην παραλία. Πρόκειται για μια σχετικά μικρή παραλία γι αυτό ακόμα και με λίγο κόσμο μπορεί να φαίνεται γεμάτη. Ωστόσο, αν δεν θέλετε πολύ κόσμο, η πολύ κοντινή παραλία του Αλμυρού (θα φτάσετε ακόμα και με τα πόδια σε περίπου 20 λεπτά) είναι σαφώς μεγαλύτερη. Λόγω της τοποθεσίας της προστατεύεται από τους ανέμους, γεγονός που την καθιστά ιδανική για οικογένειες με μικρά παιδιά. Η θερμοκρασία της θάλασσας σε κάποια σημεία είναι χαμηλή, λόγω υποθαλάσσιων πηγών γλυκού νερού. Πάνω από τη θάλασσα βρίσκεται ο γραφικός ναός του Προφήτη Ηλία με υπέροχη θέα.
Ελούντα
Σχεδόν 11 χιλιόμετρα βόρεια του Αγίου Νικολάου θα συναντήσετε την Ελούντα. Είναι πασίγνωστη για τα πανάκριβα και πολυτελή ξενοδοχεία της που τα επιλέγουν από πολιτικοί και εφοπλιστές μέχρι σταρ του Χόλυγουντ… Η Ελούντα όμως είναι πολλά περισσότερα από την κοσμοπολίτικη πλευρά της καθώς έχει να προσφέρει στον επισκέπτη ένα από τα ομορφότερα φυσικά τοπία που μπορεί να δει στην Κρήτη, τα οποία είναι γεμάτα με μικρές, ιδιαίτερες παραλίες. Η πιο πολυσύχναστη παραλία βρίσκεται στα ανατολικά της Ελούντας, στον κύριο οικισμό που ονομάζεται Σχίσμα. Η παραλία είναι ακριβώς δίπλα στο λιμάνι και είναι πολύ καλά οργανωμένη. Είναι αμμώδης, με ήρεμα νερά και εκτός από ξαπλώστρες και ομπρέλες εδώ μπορείτε να κάνετε θαλάσσια σπορ, να παίξετε beach volley ή να πάτε τα παιδιά σας στην παιδική χαρά. Από το Σχίσμα Ελούντας και συνεχίζοντας βόρεια τον παραθαλάσσιο δρόμο για την Πλάκα με την υπέροχη ομώνυμη παραλία, θα συναντήσετε αρκετές μικρές παραλίες με βότσαλο και πέτρες. Ακόμη βορειότερα, κοντά στην Πλάκα, θα συναντήσετε τις παραλίες της Δρήρου και της Αγίας Μαρίνας, με εκπληκτική θέα στην πασίγνωστη Σπιναλόγκα.
Φοινικόδασος Βάι
Το Βάι είναι η πιο διάσημη παραλία της Ανατολικής Κρήτης. Βρίσκεται στο ανατολικότερο σημείο της Κρήτης και στο βόρειο τμήμα της, 23 περίπου χλμ ανατολικά της Σητείας. Κύριο χαρακτηριστικό εδώ είναι το μεγάλο δάσος με Κρητικούς φοίνικες (Phoenix theophrasti), γι αυτό είναι και γνωστό ως Φοινικόδασος Βάι. Εδώ βρίσκεται η μεγαλύτερη φυσική αποικία φοινικόδεντρων στην Ευρώπη με 5000 περίπου δέντρα. Σύμφωνα με το θρύλο, οι φοίνικες φύτρωσαν από τα κουκούτσια χουρμάδων που πέταξαν πειρατές από την Αφρική, αλλά μάλλον αυτό δεν είναι αλήθεια καθώς οι φοίνικες αποτελούν ξεχωριστό είδος που συναντάται κυρίως στην Κρήτη. Στο σημείο συνάντησης του φοινικόδασους με τη θάλασσα, σχηματίζεται μια εξωτική αμμουδερή παραλία με άμμο και με φόντο φυσικά το προστατευόμενο πανέμορφο φοινικόδασος. Σε λίγα σημεία όταν μπαίνετε έχει λείους βράχους, ενώ απέναντι υπάρχουν οι Περιστερόβραχοι, μικρά νησάκια που ομορφαίνουν το τοπίο. Είναι οργανωμένη, με ομπρέλες, ντουζιέρες, θαλάσσια αθλήματα και μια καντίνα, όσο επιτρέπεται καθώς είναι προστατευόμενη η περιοχή. Το παράδοξο είναι ότι αυτή η ονειρεμένη παραλία μέχρι τη δεκαετία του 1970 ήταν άγνωστη και όχι μόνο αυτό αλλά έγινε γνωστή με έναν πολύ ξεχωριστό τρόπο. Από μια διαφήμιση! Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 γυρίστηκε εδώ μια διαφήμιση σοκολάτας με καρύδα πασίγνωστης μάρκας που είχε ως φόντο το πανέμορφο αυτό εξωτικό τοπίο… Μάλιστα από τους φοίνικες, έπεφταν και καρύδες, κάτι που φυσικά ήταν κόλπο, καθώς οι φοίνικες του Θεόφραστου παράγουν μόνο χουρμάδες. Τότε η παραλία από άγνωστη έγινε διάσημη σε όλο τον κόσμο! Επειδή η παραλία είναι αρκετά κοσμοπολίτικη, αν θέλετε να απομονωθείτε, υπάρχει μια υπέροχη παραλία με άμμο 5’ βόρεια από το Βάι, ενώ άλλη μια ιδανική επιλογή είναι η παραλία της Ψιλής Άμμου στα νότια. Η ευρύτερη περιοχή ανήκει στην κοντινή Μονή Τοπλού, που είναι χτισμένη με φρουριακή αρχιτεκτονική και φιλοξενεί ένα εξαιρετικό εκκλησιαστικό μουσείο. Αξιοσημείωτο είναι επίσης και το οινοποιείο της Μονής με τις καταπληκτικές ετικέτες κρασιών.
Αγία Φωτιά
Η Αγιά Φωτιά, βρίσκεται στη νότια πλευρά του νομού, στις ακτές του Λιβυκού πελάγους, περίπου 16 χλμ ανατολικά της Ιεράπετρας, στην περιφέρεια του χωριού Άγιος Ιωάννης. Πρόκειται για μια από τις πιο αγαπημένες παραλίες των Κρητικών και είναι ένας όμορφος μικρός κόλπος με βράχους τριγύρω οι οποίοι έχουν σμιλευτεί περίτεχνα από την αλμύρα και τον αέρα και είναι εντυπωσιακοί. Η παραλία έχει πολλά αλμυρίκια, έχει ψιλό γκρίζο μικρό βότσαλο και ήρεμα πεντακάθαρα νερά και είναι οργανωμένη με ταβέρνες και beach bar. Τα τελευταία χρόνια έχουν καθιερωθεί και αγώνες beach volley στο γήπεδο της παραλίας. Ο ομώνυμος οικισμός έχει πάρει το όνομα του από τη γραφική εκκλησία της Αγίας Φωτεινής, που βρίσκεται δίπλα στο ποτάμι και σε απόσταση περίπου 200μ από την παραλία, στο μέσον σχεδόν της απόστασης από το δυτικό στο ανατολικό άκρο της Ιεράπετρας. Βρίσκεται στις ακτές του Λιβυκού Πελάγους, στο σημείο που εκβάλλει μικρός ποταμός, δυτικά του όρμου Καλά Νερά. Στο ανατολικό άκρο της παραλίας, υπάρχει πηγή στο βράχο που τρέχει γλυκό νερό, ενώ πίσω από το δυτικό άκρο, στην περιοχή Κάτεργο, σχηματίζεται μια δεύτερη απόμερη μικρή παραλία.
Ξερόκαμπος
Ο Ξερόκαμπος Ζίρου είναι παραθαλάσσιος οικισμός με ομώνυμη παραλία της Κοινότητας Ζίρου του δήμου Σητείας. Βρίσκεται στην ανατολική ακτή της Κρήτης, στην παράκτια πεδιάδα, μπροστά από απότομα υψωμένα βουνά. Απέχει 20 χιλιόμετρα από την Ζίρο, 12 χιλιόμετρα από την Ζάκρο και 44 χιλιόμετρα από την Σητεία. Είναι ένα από τα πιο απομακρυσμένα μέρη του Λασιθίου που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 100 χιλιομέτρων από τον Άγιο Νικόλαο. Η πρόσβαση γίνεται κυρίως μέσω του δρόμου που συνδέει τη Σητεία (και την Ιεράπετρα) με τη Ζίρο, ενώ υπάρχει και η δεύτερη επιλογή του δρόμου από τη Ζάκρο. Από τη Ζίρο, ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος περνάει αρχικά μέσα από τα καταπράσινα οροπέδια των Αρμενοχανδράδων και της Ζίρου και διασχίζει εγκαταλελειμμένα μεσαιωνικά χωριά. Στη συνέχεια η διαδρομή έχει συνεχόμενες στροφές με μοναδική θέα στο Νότιο Κρητικό πέλαγος και διέρχεται κοντά από το άγριο φαράγγι του Λαμνωνίου. Ο Ξερόκαμπος ενδείκνυται για όσους αναζητούν πολύ χαλαρές διακοπές ενώ τουριστικά έχει κάνει κάποια δειλά πρώτα βήματα, που σημαίνει ότι θα βρείτε εδώ μίνι μάρκετ, ταβέρνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Το τοπίο στην περιοχή είναι άνυδρο και απόκοσμο, και γοητευτικά άγριο ενώ χαρακτηριστικό του τοπίο είναι τα γυμνά βουνά και τα βραχώδη μέρη με θάμνους και θυμάρια. Εδώ το άγριο τοπίο έρχεται σε αντίθεση με την ήρεμη θάλασσα και τις καταγάλανες παραλίες. Σε μια μικρή έκταση θα βρείτε πραγματικά όλα των ειδών τις παραλίες, με βράχια, χοντρά βότσαλα, ψιλό βότσαλο, ξανθή άμμο, άσπρη άμμο και καταγάλανα νερά, ενώ δεν λείπει και ο πολύ λεπτός άργιλος για όσους θέλουν να κάνουν φυσικό σπα. Οι παραλίες της Αμπέλου βρίσκονται μπροστά στον παλιό οικισμό του Ξερόκαμπου ενώ στην περιοχή υπάρχουν κι άλλες παραλίες με γνωστότερη τη Μεγάλη Παραλία του Ξερόκαμπου και τις παραλίες της Αλώνας, της Αλατσολίμνης και της Αμάτου.
Κολοκύθα
Η Κολοκύθα είναι μια από τις ομορφότερες παραλίες της Κρήτης, με καταγάλανα νερά και λευκή άμμο, που βρίσκεται στην χερσόνησο της Σπιναλόγκας, απέναντι από το ομώνυμο νησάκι Κολοκύθα, 12χλμ βόρεια του Αγίου Νικολάου και πολύ κοντά στην Ελούντα. Η παραλία της Κολοκύθας είναι ένας προστατευμένος απάνεμος κόλπος με πολύ όμορφη αμμουδιά. Η παραλία με τα καταγάλανα νερά βρίσκεται κάτω από το ναό του Αγίου Λουκά, από όπου ξεκινάει σύντομο μονοπάτι για τη θάλασσα. Από την παραλία διακρίνεται στα βόρεια η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Φωκά, (χτίστηκε προς τιμήν του Βυζαντινού αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά για την απελευθέρωση της Κρήτης το 961 μ.Χ. από τους Άραβες), στην οποία αξίζει να πάτε περπατώντας από παράλιο μονοπάτι που ξεκινάει από τις Αλυκές της Ελούντας. Πολύ κοντά στην παραλία βρίσκονται τα ερείπια της Παλαιοχριστιανικής Βασιλικής της Κολοκύθας του 5ου αιώνα που ήρθαν στο φως το 1971 από τον αρχαιολόγο Μανώλη Μπορμπουδάκη. Σύμφωνα με τοπική προφορική παράδοση, ο ναός ήταν αφιερωμένος στην Αγία Αικατερίνη ή στην Αγία Ελένη, χωρίς ωστόσο αυτό να έχει εξακριβωθεί. Αν έρθετε ως την Κολοκύθα αλλά θέλετε να απομονωθείτε, μπορείτε να περπατήσετε νότια, όπου υπάρχουν οι δύο μικροί κόλποι του Βαγιού με άμμο και πέτρες και πολλά αλμυρίκια. Το Βαγί δεν φτάνει σε καμιά περίπτωση την ομορφιά της Κολοκύθας, ενώ κάποιες χρονιές μαζεύει πολλά φύκια. Είναι όμως η κατάλληλη επιλογή για όσους θέλουν να αποφύγουν τον συνωστισμό, ακόμη και τους τουριστικούς μήνες. Δίπλα στην παραλία υπάρχουν ίχνη μικρού πετροκοπιού πωρόλιθου.
Μεγάλη Παραλία Ιεράπετρας
Η Μεγάλη Παραλία γνωστή αλλιώς και ως Κουτσουνάρι βρίσκεται 5 χιλιόμετρα ανατολικά της Ιεράπετρας κοντά στο χωριό ομώνυμο χωριό, το Κουτσουνάρι. Το μήκος της παραλίας φτάνει τα 5 χιλιόμετρα γι αυτό και το όνομα Μεγάλη παραλία ενώ επίσης λόγω του μεγάλου μήκους προσφέρεται για θαλάσσια σπορ. Η παραλία δεν είναι οργανωμένη, εκτός από δύο κομμάτια της που έχουν ξαπλώστρες και ομπρέλες. Στην υπόλοιπη παραλία, πολλά δέντρα, κυρίως αλμυρίκια, μπορούν να προσφέρουν σκιά στους επισκέπτες. Σε όλο το μήκος της, η παραλία, έχει ψιλό βοτσαλάκι και σε κάποια σημεία σχετικά ρηχά νερά. Αποτελεί μία από της ομορφότερες παραλίες όχι μόνο του Λασιθίου αλλά όλης της Κρήτης, και μαζί με πολλές ακόμα είναι βραβευμένη με Γαλάζια Σημαία.
Κουρεμένος
Πολύ μεγάλη αμμουδερή παραλία με 1,5 χλμ μήκος, η οποία βρίσκεται 21 χλμ ανατολικά απο τη Σητεία και 3 χλμ ανατολικά απο το χωριό Παλαίκαστρο. Η παραλία είναι “ανοιχτή” στους ανέμους και στους δυνατούς γεγονός που την κάνει ιδανικό -και γνωστό επίσης- προορισμό για wind surfing. Οι λάτρεις του αθλήματος έρχονται εδώ από όλη την Ευρώπη να δοκιμάσουν τις ικανότητες και τις αντοχές τους και να δαμάσουν τα κύματα με τη σανίδα τους ενώ και οι αρχάριοι μπορούν να κάνουν τα πρώτα τους μαθήματα εδώ αφού λειτουργεί σχολή σερφ. Ο βυθός είναι βραχώδης και ιδανικός για τους δύτες και τους λάτρεις του ψαροτούφεκου. Δηλαδή η παραλία τα έχει όλα! Κατά μήκος, υπάρχουν αλμυρίκια που προσφέρουν σκιά όταν ο ήλιος καίει! Η παραλία δεν είναι οργανωμένη με ομπρέλες και ξαπλώστρες ωστόσο υπάρχουν ταβέρνες
Μακρύς Γιαλός
Ο Μακρύς Γιαλός ή Μακρυγιαλός όπως λέγεται αλλιώς η παραλία αλλά και το ομώνυμο χωριό, βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα της Κρήτης και απέχει περίπου μία ώρα από τον Άγιο Νικόλαο (60 χιλιόμετρα) και είναι ιδανικός προορισμός για διακοπές για όσους αναζητούν καθαρές παραλίες, ηρεμία αλλά χωρίς να χάσουν και τις ανέσεις τους. Η μεγάλη είναι μεγάλη και λόγω των ρηχών νερών της, είναι ιδανική για οικογένειες με παιδιά. Σε κοντινή απόσταση από τον Μακρύ Γιαλό βρίσκονται οι επίσης όμορφες παραλίες της Αχλιάς, της Αγίας Φωτιάς και του Κουτσουρά, αλλά και ορεινό χωριό Πεύκοι (7 χιλιόμετρα από το Μακρύ Γιαλό) όπως και η Μονή Καψά.
Πηγή: Kathimerini / gtp / cna
